Wrocław – miejsce pamięci i nadziei: 60 lat „Orędzia pojednania”
W dniach 18–19 listopada 2025 roku Wrocław stał się duchowym i intelektualnym centrum obchodów 60. rocznicy wystosowania słynnego „Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich” – aktu pojednania, który przez dekady był fundamentem dialogu między Kościołami i narodami. Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu był gospodarzem drugiego dnia tej uroczystości, organizując konferencję naukową poświęconą refleksji historycznej, teologicznej i społecznej nad dziedzictwem Orędzia.
Obchody — między modlitwą a pamięcią
Pierwszego dnia zgromadzili się przedstawiciele Episkopatu Polski i Niemiec, hierarchowie oraz wierni, by oddać hołd kardynałowi Bolesławowi Kominkowi – autorowi Orędzia – przy jego pomniku na Ostrowie Tumskim. Następnie w archikatedrze św. Jana Chrzciciela odprawiono uroczystą Mszę świętą, której przewodniczył abp Tadeusz Wojda. W homilii podkreślono historyczne znaczenie gestu przebaczenia, który 60 lat temu zapoczątkował proces pojednania między Polakami i Niemcami.
Tego dnia w Muzeum Archidiecezji Wrocławskiej otwarto wystawę poświęconą kontekstowi powstania orędzia oraz postaci kard. Kominka. To tam, w miejscu bliskim jego sercu, zaprezentowano dokumenty, zdjęcia i relacje świadczące o odwadze i wizji, które towarzyszyły jego przesłaniu pojednania.
Konferencja naukowa w PWT — refleksja i inspiracje
Drugiego dnia obchodów Papieski Wydział Teologiczny we Wroclawiu zaprosił naukowców, teologów i publicystów na międzynarodową konferencję zatytułowaną: „60. rocznica wystosowania Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich (korespondencja pojednania)”.
W auli PWT zgromadziły się znaczące autorytety: dr hab. Wojciech Kucharski przedstawił tło powstania Orędzia, prof. Sławomir Sowiński podjął refleksję nad jego dzisiejszym znaczeniem, natomiast łącząc się on line prof. Norman Davies mówił o Orędziu w kontekście historii Polski.
W drugiej części prelegenci zastanawiali się nad wartościami, które Orędzie niesie dla współczesnej Europy. Prof. Klaus Ziemer podkreślał pojednanie jako fundament wspólnej europejskiej tożsamości, natomiast prof. Hanna Suchocka odwołała się do pontyfikatu Jana Pawła II, ukazując, jak Orędzie Kominka wpisuje się w dłuższą perspektywę eklezjalnej wizji pokoju.
Trzeci panel z kolei konfrontował Orędzie z innymi kontekstami pojednania: rolą ewangelików w dialogu polsko-niemieckim, inspiracjami dla relacji polsko-ukraińskich, a nawet znaczeniem dla pojednania między narodami Azji Wschodniej.
Konferencję zamknął dyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, dr Andrzej Jerie, który podkreślił, że Orędzie nie jest zwykłym aktem historycznym – to program na przyszłość.
Wspólna deklaracja i przesłanie na dziś
W ramach tegorocznych obchodów biskupi polscy i niemieccy podpisali wspólną deklarację „Odwagi przedłużonych rąk” („Courage of Extended Hands”), w której stwierdzili, że słowa „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” z 1965 roku nie należą tylko do przeszłości, lecz powinny nadal inspirować Kościoły obu narodów.
W odezwie przypomniano o dzisiejszej, wspólnej odpowiedzialności za Europę. Hierarchowie apelowali o solidarność w obliczu współczesnych wyzwań, w tym wojny na Ukrainie, i zachęcali do działań na rzecz pokoju, braterstwa i chrześcijańskiej współpracy pomiędzy narodami.
Znaczenie dla PWT i Kościoła akademickiego
Dla Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu to wydarzenie było czymś więcej niż prestiżową konferencją: to potwierdzenie misji uczelni jako przestrzeni dialogu teologicznego, historycznego i ekumenicznego. Dzięki zaangażowaniu PWT obchody rocznicy zyskały głęboki wymiar naukowy, co pozwoliło uczestnikom nie tylko wspominać gest Kominka, ale i zainspirować się jego duchem w kontekście współczesnych problemów.
Obecność studentów, wykładowców i zaproszonych gości pokazały, że dziedzictwo Orędzia żyje – nie tylko jako wzór historyczny, ale jako wezwanie do działania.
To, co rozpoczęło się jako pojednawczy gest po wojnie, staje się dziś programem na przyszłość, sięgającym dalej niż granice polityki, budując zaufanie i nadziję na lepszą, bardziej zjednoczoną Europę.
Konferencja została dofinansowana przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.
